Miras Hukuku
1. Giris
Türk Miras Hukuku, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 495 ve devamı maddelerinde düzenlenmis olup,
murisin ölümü ile birlikte malvarlıgının mirasçılara geçisini konu alır. Miras, yasal ve atanmıs mirasçılar
arasında kanuni düzenlemeler çerçevesinde paylastırılır. Miras hukukunun temel amacı, murisin iradesine
saygı göstermek ve mirasçılar arasında adaletli bir paylasımı saglamaktır.
2. Mirasçılık Türleri
Türk Hukuku’nda mirasçılar, yasal mirasçılar ve atanmıs mirasçılar olmak üzere ikiye ayrılır:
Yasal Mirasçılar : Murisin kan hısımları, esi ve bazı durumlarda devlet yasal mirasçı sıfatını haizdir.
Atanmıs Mirasçılar : Muris, vasiyetname veya miras sözlesmesi ile belirli sahısları mirasçı olarak tayin
edebilir.
3. Yasal Mirasçılar ve Saklı Pay Düzeni
TMK’ya göre yasal mirasçılık üç derece sistemine tabidir:
Birinci Derece : Murisin altsoyu (çocukları, torunları).
Ikinci Derece : Murisin anne ve babası ile onların altsoyları (kardesleri, yegenleri).
Üçüncü Derece : Murisin büyükanne ve büyükbabası ile onların altsoyları (amca, hala, dayı, teyze).
Eger murisin bu derecelerde mirasçısı bulunmazsa, miras devlete intikal eder.
Ayrıca, sag kalan esin miras payı murisin birlikte bulundugu zümreye göre degisir:
Altsoy ile birlikte ise mirasın 1/4’ü,
Anne ve baba ile birlikte ise mirasın 1/2’si,
Büyükanne ve büyükbaba ile birlikte ise mirasın 3/4’ü,
Hiçbir yasal mirasçı yoksa mirasın tamamı sag kalan ese aittir.
Saklı Pay : Kanun, belirli mirasçılara asgari bir miras hakkı tanımıstır. Saklı paya sahip
mirasçılar ve oranları sunlardır:
Altsoy için yasal miras payının yarısı,
Anne ve baba için yasal miras payının dörtte biri,
Sag kalan es için degisen oranlarda koruma saglanır.
Muris, saklı paylı mirasçıların paylarına zarar veremez; aksi halde tenkis davası açılabilir.
4. Mirasın Geçisi ve Tereke Kavramı
Miras, murisin ölümü ile mirasçılara dogrudan intikal eder. Mirasçılar, murisin tüm hak ve borçlarına
halef olur. Tereke, murisin tüm malvarlıgı unsurlarını kapsar ve mirasçılar arasında paylasılır.
Mirasçılar, mirası kaydı hayat sartıyla veya reddi miras yoluyla kabul veya reddedebilirler. Mirasın reddi,
üç ay içinde sulh hukuk mahkemesine basvurularak yapılmalıdır.
5. Vasiyetname ve Miras Sözlesmesi
Muris, malvarlıgı üzerindeki tasarruf yetkisini vasiyetname veya miras sözlesmesi ile kullanabilir.
Vasiyetname : Resmi, el yazısı veya sözlü olarak düzenlenebilir.
Miras Sözlesmesi : Iki taraflı olup, resmi sekilde noter huzurunda yapılmalıdır.
Ancak, bu tasarruflar saklı paylara zarar veremez.
6. Mirasın Paylastırılması ve Ortaklıgın Giderilmesi
Mirasçılar, mirasın paylasılmasında anlasamazlarsa, ortaklıgın giderilmesi davası açabilirler. Mahkeme,
malvarlıgını aynen taksim veya satıs yoluyla paylastırabilir.
Sonuç
Türk Miras Hukuku, murisin iradesine saygıyı esas alırken, mirasçılar arasında hakkaniyetli bir denge
saglamayı amaçlamaktadır. Saklı pay düzeni, mirasçılar arasında adaleti korurken, murisin malvarlıgı
üzerindeki tasarruf hakkını da belirli sınırlamalar dahilinde tanımaktadır.
MIRASIN REDDI (REDDI MIRAS)
1. Genel Tanım
Mirasın reddi, mirasçının murisin (miras bırakanın) ölümüyle kendisine geçen mirası kabul etmeyerek,
mirasçılık sıfatından feragat etmesi anlamına gelir. Türk Medeni Kanunu (TMK) 605 ve devamı
maddelerinde düzenlenmistir.
Miras, sadece malvarlıgı haklarını degil, borçları da içerdiginden, borca batık bir mirası kabul etmek
istemeyen mirasçılar için reddi miras kurumu büyük önem tasır.
2. Mirasın Reddi Türleri
Mirasın reddi, iki sekilde yapılabilir:
A. Gerçek Red (Adi Reddi Miras) – TMK 606. Madde
Mirasçı, miras bırakanın ölümünü ögrendigi tarihten itibaren 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine
basvurarak mirası reddettigini bildirir.
Ret islemi, mirasın tamamı için geçerlidir. Kısmi red mümkün degildir.
Mirasın reddiyle mirasçının tüm hakları ve borçları sona erer.
Mirasın reddi noter veya mahkemede yazılı beyanda bulunarak yapılır.
B. Hükmen Red (Borçtan Dolayı Red) – TMK 605/2. Madde
Miras bırakanın borçları, terekenin (mirasın) aktiflerinden fazlaysa, yani muris borca batık ise mirasçılar
herhangi bir islem yapmasa bile mirası reddetmis sayılır.
Mahkemeye basvurup hükmen red kararı almak mirasçının hukuki güvenligi açısından önemlidir.
Bankalar, alacaklılar ve devlet kurumları açısından hükmen red kararı, mirasçının sorumlu olmadıgını
gösterir.
3. Mirasın Reddi Süresi ve Yetkili Mahkeme
A. Red Süresi
Mirasçı, miras bırakanın ölümünü ögrendigi tarihten itibaren 3 ay içinde mirası reddetmelidir.
Eger mirasçı, ölümü hemen ögrenememisse, ögrenme tarihinden itibaren 3 aylık süre baslar.
Atanmıs mirasçılar için süre, vasiyetnamenin açıldıgı tarihten itibaren baslar.
Mahkeme, haklı sebepler varsa sürenin uzatılmasına karar verebilir.
B. Yetkili Mahkeme
Mirasın reddi davası, miras bırakanın son yerlesim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açılır.
Mahkeme, mirasın reddini tespit eden bir karar verir ve sicile isler.
4. Mirasın Reddi Halinde Mirasın Durumu
Miras reddedildiginde su senaryolar olusur:
Altsoy Varlıgı
Mirasçı mirası reddederse, onun altsoyu (çocukları) mirasçı olur.
Eger çocuklar da mirası reddederse, onların çocuklarına geçer.
Zümreye Göre Ilerleme
Bütün altsoy mirası reddederse, miras bir üst soya (anne-baba ve kardeslere) geçer.
Bu zümre de reddederse, miras büyükanne ve büyükbabalara geçer.
Toptan Ret (Mirasın Tümüyle Reddi)
Tüm mirasçılar mirası reddederse, miras devlete kalır.
Devlet, borçlardan sorumlu olmaz, yalnızca terekenin kalan kısmını kamu yararına kullanır.
5. Reddi Mirasın Sonuçları
Mirası reddeden kisi, mirasçılık sıfatını tamamen kaybeder.
Reddeden mirasçı, mirasın borçlarından hiçbir sekilde sorumlu olmaz.
Miras, reddedenin altsoyuna geçer; ancak onlar da reddedebilir.
Eger mirasçılar hep birlikte mirası reddederse, miras devlete intikal eder.
6. Reddi Miras Yapılamayan Durumlar
Mirasçının, mirası açıkça veya örtülü olarak kabul etmesi durumunda reddi miras hakkı düser.
Miras bırakanın malvarlıgı üzerinde tasarrufta bulunan mirasçı, mirası reddedemez. Örnegin:
Miras kalan evi satmak,
Bankadan para çekmek,
Mirasla ilgili dava açmak gibi islemler mirasın kabulü anlamına gelir.
7. Reddi Miras Için Gerekli Belgeler
Reddi miras islemi için Sulh Hukuk Mahkemesine su belgelerle basvurulur:
Mirasçılık belgesi (Veraset ilamı),
Mirasın reddine dair dilekçe,
Miras bırakanın ölüm belgesi,
Kimlik fotokopisi.
Mahkeme, basvuruyu degerlendirerek ret kararını sicile isler ve resmi hale getirir.
8. Reddi Mirasın Iptali Mümkün mü?
Mirasın reddi kesin ve geri alınamaz bir islemdir.
Ancak, miras reddedildikten sonra, alacaklılar mirasın kötü niyetle reddedildigini ispat ederse reddin
iptali için dava açabilirler.
TMK 618. maddeye göre, eger mirasçı borçlardan kaçınmak amacıyla mirası reddettiyse ve elinde yeterli
malvarlıgı varsa, alacaklılar reddin iptali davası açabilir.
REDDI MIRAS DAVA DILEKÇESI
T.C. …………… SULH HUKUK MAHKEMESI’NE
DAVACI
Adı-Soyadı : ………………………………
T.C. Kimlik No : …………………………
Adres : …………………………………
DAVALI : Hasımsız
KONU : Türk Medeni Kanunu’nun 605 ve devamı maddeleri geregince muris …..……’nın
mirasının kayıtsız ve sartsız reddine karar verilmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR
Müteveffa (miras bırakan) ………………………, …/…/… tarihinde vefat etmistir. Ölümüne iliskin
resmi belge dilekçe ekinde sunulmaktadır.
1.
Murisin yasal mirasçısı olarak tarafıma intikal eden miras, aktif malvarlıgından daha fazla borç
içermektedir. Bu nedenle, mirası kabul etmem hukuki ve mali açıdan agır sonuçlar doguracaktır.
2.
Türk Medeni Kanunu’nun 605. maddesi uyarınca, miras bırakanın ölümü ile mirasçılara kalan
terekenin borca batık oldugu açıkça anlasılmaktadır. Bu sebeple mirasın hükmen reddi gerekmekte
olup, ayrıca yasal süresi içinde mahkemenizden gerçek ret beyanında bulunuyorum.
3.
Türk Medeni Kanunu’nun 606. maddesi geregince, murisin ölümü ile baslayan üç aylık yasal süre
içinde mirasın kayıtsız ve sartsız reddi için isbu davayı açma zorunlulugum dogmustur.
4.
HUKUKI DAYANAK : Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 605-618, (HMK), Ilgili diger mevzuat.
DELILLER :
1. Murisin ölüm belgesi
2. Mirasçılık belgesi (veraset ilamı)
3. Murisin borçlu olduguna dair belgeler (varsa) ve sair hukuka uygun deliller
SONUÇ ve TALEP :
Yukarıda arz ve izah edilen sebeplerle, miras bırakan ………’nın mirasının kayıtsız ve sartsız olarak
reddine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim…/…/…
DAVACI
Adı-Soyadı
Imza
Ek:
1. Nüfus cüzdanı fotokopisi,
2. Ölüm belgesi,
3. Mirasçılık belgesi,
4. Murisin borçlarıyla ilgili belgeler (varsa).